Buzağı difterisi ve piyeten hastalıklarına ilişkin etken, epizootiyoloji, patogenezis, semptom, teşhis, sağıltım ve koruma ile ilgili bilgiler.
Hayvanların ağız, üst solunum yolları, yutak, sindirim sistemi, genital organ mukozalar ve ayak derisinde çeşitli nekrotik ve gengrenöz enfeksiyonlarda primer ve sekonder olarak rol oynayan fusobacterium necrophous (sphaerophorus necrophorus) önemli bir mikroorganizmadır. Bu etken çeşitli hayvan türlerinde hastalıklara neden olmaktadır. Ancak bazı hastalıklarda miks enfeksiyon şeklinde ortaya çıkar. Örneğin koyunların piyetin hastalığının oluşmasında fusiformis nodosus (bacteriodes nodosus)’unda rolü olduğu görülmektedir.
Buzağı Difterisi
Buzağı difterisi ağız boşluğu, dil, yutak bazen de ön mide, trachea ve akciğerlerde lezyonlar oluşturan bir enfeksiyondur. Bu organların mukozalarında oluşan nekrotik odakların üzeri gri-sarı renkte bir zar ile kaplıdır. Bu membran altındaki dokulara sıkıca yapışmıştır.
Hastalığın etkeni S.necrophorus gram negatif(-), anaerob ve spor oluşturmayan bir mikroorganizmadır. Fiziksel ve kimyasal faktörlere dayanıksızdır. Birçok hastalıkta primer ve sekonder etken olarak rol alırlar. Doğada yaygın olarak bulunur. Sindirim ve ürogenital sistemleri de normal flora içerisinde de yaşar. Bulaşma deri ve mukozalarda açılan giriş kapılarından direk temas sureti ile veya alimenter yolla olmaktadır. Semptom olarak ateş yükselmesi (40 – 41 °C) iştahsızlık, huzursuzluk, durgunluk, ağızdan salyanın akması ve ağız boşluğunda üzeri tipik sarı-gri renkte difterik membranla örtülü nekroz odakları göze çarpar. Hastalık şap hastalığı ile karışır, inkübasyon süresi 3-7 gündür. Teşhis için klinik otopsi ve laboratuvar bulguları ile konur. Hastalıktan korunmak için hijyenik tedbirler etkili olabilir. Sulfamid ve antibiyotikler sağaltımda etkilidir. Hastalığın aşısı yoktur.
Piyeten
Piyeten koyunların tırnağının enfeksiyöz karakterde bir hastalığıdır. Hastalık tırnak arası deride başlar. Bulaşıcılığı oldukça yüksek bir hastalıktır. Hastalığın iki etkeni S.necrophorus ve F.nodosus dur. Hijyenik olmayan koşullarda anızlı, dikenli taşlı yerlerde otlatılan hayvanlar kolayca hastalığa yakalanırlar. Hasta ayak sıcak ağrılı hassas ve şişmiştir, ilerlemiş vakalarda interdijital epidemisle başlayan hastalık korona ve ayak yastığına doğru yayılır, tırnak ayrılır ve buralarda kötü kokulu nekrotik lezyonlar teşekkül eder. Hasta hayvanlarda topallık ayaklarının üzerinde duramama ve bu nedenle yem yiyemedikleri için kaşeksi ve ölüm olayları meydana gelir. Sağaltımda lokal tedavinin yanı sıra geniş spektrumlu antibiyotik uygulanması yapılır. Ayaklar antiseptiklerle dezenfekte edilir.